Niniejsza Instrukcja normuje najważniejsze zagadnienia przygotowania do małżeństwa, celebracji sakramentu małżeństwa, duszpasterstwa małżeństw i rodzin oraz działań podejmowanych w Archidiecezji Łódzkiej na rzecz służby życiu.
PRZYGOTOWANIE DO MAŁŻEŃSTWA
1. Przygotowanie dalsze odbywa się w ramach chrześcijańskiego wychowania w rodzinie w duchu realizacji zobowiązań podjętych w sakramencie małżeństwa i ponowionych przy chrzcie dziecka.
2. Rodzice, jako pierwsi głosiciele wiary (KKK 1666), niech będą przekazicielami zasad etycznych oraz niech w duchu poszanowania godności osoby ludzkiej wychowują swoje dzieci do szacunku dla płciowości i czystości.
3. Rodzice winni troszczyć się o klimat wzajemnego zaufania, szczerości i dialogu, w którym dzieci otwierają się na miłość Boga oraz prawidłowo są wprowadzane w świat miłości międzyludzkiej.
4. Niech katecheci przekazują uczniom stosowną wiedzę na temat powołania człowieka jako istoty płciowej wezwanej do życia małżeńskiego i rodzinnego.
5. Wychowawcy szkolni powinni zadbać, aby zagadnienia związane z wychowaniem do życia w małżeństwie i rodzinie realizowane w obrębie różnych przedmiotów, a szczególnie przedmiotu, którego bezpośrednim celem jest przygotowanie młodzieży do życia w rodzinie, były harmonijnie powiązane z programem katechezy szkolnej, która ukazuje całościową wizję osoby ludzkiej i jej powołania.
6. Duszpasterze i katecheci powinni uwrażliwiać zarówno dyrekcję szkoły, jak i nauczycieli, aby respektowali prawo rodziców do wychowania religijnego i moralnego, zgodnie z chrześcijańskim systemem wartości.
b. Przygotowanie bliższe (katecheza przedmałżeńska)
7. Celem przygotowania bliższego jest:
8. Przygotowaniem bliższym należy objąć młodzież od siedemnastego roku życia. W liceum i szkole zawodowej jest ono realizowane w ramach ostatniego roku katechizacji.
9. Młodzież, która nie odbyła przygotowania do sakramentu małżeństwa w szkole, zobowiązana jest do odbycia katechezy przedmałżeńskiej w parafii. Katecheza ta powinna obejmować przynajmniej dwadzieścia godzin wykładowych. Należy w niej położyć większy nacisk na pogłębienie wiary i zasad moralności chrześcijańskiej, ponieważ jej uczestnicy nie dopełnili obowiązku udziału w katechezie szkolnej.
10. Katecheza przedmałżeńska (tzw. kurs przedmałżeński) powinna być prowadzona w każdej parafii: w parafiach liczących ponad trzy tysiące wiernych - przynajmniej raz w roku, w mniejszych parafiach - co dwa lata. Dekanalny duszpasterz rodzin wspólnie z dziekanem będą koordynować organizowanie tej katechezy, aby była ona prowadzona w ich dekanacie w każdym okresie roku przynajmniej w jednej parafii.
11. W parafii, w której aktualnie nie odbywa się katecheza przedmałżeńska, duszpasterz powinien skierować zainteresowanych do innej parafii, zaopatrując ich we właściwe pismo.
12. Zakończenie katechezy przedmałżeńskiej powinno być połączone z możliwością odbycia spowiedzi, mszą świętą i wręczeniem świadectwa ukończenia katechezy.
13. W ramach szkolnej i parafialnej katechezy przedmałżeńskiej zaleca się wprowadzanie nowych jej form przygotowania do małżeństwa, np. Wieczory dla zakochanych, sesje, rekolekcje.
14. Duszpasterzy odpowiedzialnych za przygotowanie do małżeństwa powinni wspierać doradcy życia rodzinnego i inni specjaliści.
15. Uczestnikom katechezy przedmałżeńskiej należy udostępniać niezbędne materiały na temat nauki Kościoła o małżeństwie i rodziny.
16. Sprawozdanie z katechizacji przedmałżeńskiej za kończący się rok proboszcz powinien złożyć do 30 czerwca w biurze Komisji do Spraw Duszpasterstwa Rodzin.
17. Ukończenie katechezy przedmałżeńskiej w żadnym wypadku nie zwalnia narzeczonych od udziału w przygotowaniu bezpośrednim. Katecheza przedmałżeńska osób uczestniczących w niej tuż przed ślubem winna być połączona z przygotowaniem bezpośrednim.
c. Przygotowanie bezpośrednie (katecheza przedślubna)
18. Zamiar zawarcia sakramentu małżeństwa należy zgłosić na trzy miesiące przed planowanym terminem ślubu. W tym czasie powinna się odbyć katecheza przedślubna, w wymiarze pięciu godzin. W ramach katechezy przedślubnej przewiduje się: dwa wykłady prowadzone przez duszpasterza z zakresu teologii i liturgii sakramentu małżeństwa oraz trzy wykłady doradcy życia rodzinnego z zakresu etyki małżeńskiej i odpowiedzialnego rodzicielstwa, łącznie z nauką metod naturalnego planowania rodziny.
19. Zachęca się duszpasterzy do organizowania wspólnego dnia skupienia dla narzeczonych, szczególnie przed świętami Bożego Narodzenia, Wielkanocy oraz w okresach, kiedy zawiera się więcej ślubów.
20. Niech duszpasterze zachęcają wiernych, aby sakrament małżeństwa poprzedzali zaręczynami i niech wyjaśniają ich chrześcijański sens.
21. Należy przekonywać wiernych, aby przyjęcia weselne urządzali bez alkoholu. Narzeczonym, którzy podjęli taką decyzję, duszpasterz wyrazi szczególne uznanie oraz wyjedna dla nich specjalne błogosławieństwo biskupa.
Celebracja sakramentu małżeństwa
22. Mając na uwadze art. 147, 200 i 230 Statutów, należy sprawować sakrament małżeństwa podczas mszy świętej, z uwzględnieniem okolicznościowej homilii z zaangażowaniem osób świeckich do czytań mszalnych. Odpowiednio przygotowani nowożeńcy mogą przyjąć Komunię świętą pod dwiema postaciami. Duszpasterze zachęcą narzeczonych oraz ich rodziny i świadków do przyjęcia Komunii świętej, również wtedy gdy sakrament małżeństwa odbywa się poza mszą świętą.
23. Zaleca się podtrzymywanie zwyczaju błogosławienia narzeczonych udzielanego przed ślubem przez rodziców, a także religijnego powitania nowożeńców po powrocie z kościoła.
24. Należy zatroszczyć się, aby liturgia sakramentu małżeństwa odbywała się w atmosferze modlitwy i spokoju.
Duszpasterstwo małżeństw i rodzin
25. Praca duszpasterzy powinna odnosić się do całej rodziny na wszystkich odcinkach ich codziennej posługi zarówno w parafii, jak i poza nią. Wymaga to od nich działań systematycznych oraz konsekwencji w podejmowanych przedsięwzięciach.
26. Za koordynację w dziedzinie duszpasterstwa małżeństw i rodzin odpowiedzialni są:
27. W pracy nad rodziną wspierają duszpasterzy instruktorki poradnictwa rodzinnego (archidiecezjalna i dekanalne) oraz doradcy życia rodzinnego (w parafii).
Zorganizowaną pomocą w duszpasterstwie małżeństw i rodzin dysponuje Centrum Służby Rodzinie.
28. Najważniejszym miejscem duszpasterstwa małżeństw i rodzin jest parafia. Duszpasterstwo to obejmuje:
29. W parafii, w której liczba wiernych przekracza 2500 osób, powinna być prowadzona poradnia rodzinna. Proboszcz zapewni na ten cel odpowiedni lokal i niezbędne materiały pomocnicze. Dobierze też przygotowanych doradców życia rodzinnego i zadba o systematyczne informowanie parafian na temat poradni.
30. Problematyka naturalnego planowania rodziny powinna być podejmowana w ramach poradnictwa parafialnego, a także wśród młodych małżonków i podczas katechezy przed chrztem dziecka.
31. W parafiach poniżej 2500 wiernych, małżonkowie korzystają z dekanalnej poradni rodzinnej, którą prowadzi dekanalny duszpasterz rodzin wspomagany przez dziekana.
32. Wśród innych form duszpasterstwa nad rodziną należy wymienić:
33. Opieką duszpasterską należy objąć także małżeństwa niesakramentalne (m.in. zachęcając je do udziału w pewnych praktykach religijnych, w chrześcijańskim wychowaniu potomstwa, w zaangażowaniu na rzecz parafii itp.).
34. Osobom porzuconym przez współmałżonka należy udzielić pomocy, aby były zdolne do przebaczenia wyrządzonej im krzywdy i do podjęcia na nowo poprzedniego życia w małżeństwie. Szczególną pomocą jest dla nich udział w życiu sakramentalnym.
35. Rodziny oczekujące dziecka należy odpowiednio przygotować do nowych zadań.
36. Na szczególną pomoc ze strony duszpasterzy zasługują matki samotne, które wbrew opinii społecznej mają odwagę zaakceptować poczęte życie. W Archidiecezji spieszą im z pomocą instytucje, które działają w ramach Centrum Służby Rodzinie:
Wypróbowaną formą służby życiu jest duchowa adopcja. Należy ją upowszechniać w duszpasterstwie parafialnym.
37. Osobom, które dopuściły się zabicia poczętego dziecka, należy pomóc w ich nawróceniu się i w rozpoczęciu apostolstwa na rzecz życia.
Przynajmniej raz w roku należy w parafii odprawić przebłagalne nabożeństwo za grzechy rozwiązłości i za zabijanie poczętych dzieci.