Instytut Teologiczny - Geneza
INSTYTUT TEOLOGICZNY oraz PUNKT KONSULTACYJNY w ŁODZI (rys historyczny)
Historycznie pierwszym ośrodkiem dydaktycznym powołanym do istnienia był Instytut Teologiczny w Łodzi (ul. Retkińska 127). Został on utworzony dekretem dnia 21 września 1987 roku przez ówczesnego Biskupa Łódzkiego Władysława Ziółka (Dekret L.dz. 1211/87). Celem Instytutu zgodnie z pismem go powołującym było zapewnienie „zorganizowanej, systematycznej formacji intelektualnej dla osób zakonnych i świeckich, które wymagają wyższej wiedzy religijnej ze względu na swe zajęcia lub świadomą potrzebę podniesienia osobistej kultury duchowej (…) Z uwagi na potrzeby Diecezji Łódzkiej, w Instytucie Teologicznym będą funkcjonować cztery sekcje: ogólnoteologiczna, katechetyczna, teologii rodziny i teologiczno-społeczna”. Pierwszym rektorem został ks. dr hab. Bogdan Bakies. W pierwszym roku istnienia zgłosiło się ponad 600 słuchaczy. Funkcjonowanie tego ośrodka w początkowej swej fazie funkcjonowało na prawie kościelnym i nie dawało uprawnień państwowych.
Z czasem, na mocy umowy dotyczącej współpracy podpisanej przez Arcybiskupa Władysława Ziółka z Akademią Teologii Katolickiej w Warszawie, studentów Instytutu Teologicznego w Łodzi, którzy należeli do Kolegium Teologicznym objęto „opieką naukowo-dydaktyczną” w celu umożliwienia im nabycia uprawnień państwowych. (Umowa z dnia 16.08.1995). Studenci mieli możność zdobycia wówczas tzw. licencjatu zawodowego umożliwiającego prowadzenia katechezy w szkołach a także kontynuowania dalszych studiów magisterskich m.in. w Instytucie Teologicznym.
Chociaż nazwa Instytut Teologiczny funkcjonował zawsze, zgodnie z powołującym go Dekretem Biskupa miejsca, to zmiany ustaw w szkolnictwie wymuszały także zmianę jej charakteru i nazwy w celu umożliwienia prowadzenia edukacji. Tak więc „Retkiński” Instytut Teologiczny w swoim czasie stał się (Pierwszym) Punktem Konsultacyjnym w Łodzi. [Innym ośrodkiem dydaktycznym był (Drugi) Punktem Konsultacyjnym przy ul. Księdza Skorupki 7].
Ustawa o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 roku, nie przewidywała działalności akademickich punktów konsultacyjnych czy ośrodków zamiejscowych, jak to miało miejsce wcześniej. Także i z tego powodu połączono dwa dotychczasowe ośrodki: Instytut Teologiczny i (Drugi) Punkt Konsultacyjny w 2009 roku i przekształcono w jedną instytucję o nazwie: Ośrodek Naukowo-Badawczy UKSW w Łodzi. Funkcję rektora tego wspólnego ośrodka powierzono ks. dr Stanisławowi Skoblowi. Pełnił ją do końca czerwca 2014 roku. Od 1 lipca 2014 roku funkcję dyrektora „Instytutu” powierzono ks. dr hab. Janowi Wolskiemu.
(Drugi) Punkt Konsultacyjny w Łodzi
W 1988 roku powołano Filię Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie z siedzibą w Łodzi przy ul. Księdza Skorupki 13 (później przy ul. Skorupki 7). W międzyczasie na bazie Akademii Teologii Katolickiej powstał Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (UKSW). Filię Akademii przekształcono na Punkt Konsultacyjny, w którym studia magisterskie niestacjonarne odbywali studenci świeccy i zakonni. W odróżnieniu od Instytutu Teologicznego (na Retkinii) tutejsi studenci nie zdobywali uprawnień do nauczania religii w szkole. W (Drugim) Punkcie Konsultacyjnym prowadzone były także studia doktoranckie z teologii dla duchownych i świeckich.
Pierwszym dyrektorem tego ośrodka został ks. dr Andrzej Świątczak (nominacja 13.09.1988). Funkcję tę pełnił do nagłej śmierci (08.01.2004). Jego następcą został ks. dr Jan Wolski (nominacja Arcybiskupa Władysława Ziółka 31.01.2004)
8 grudnia 2014 roku Kongregacja ds. Edukacji Katolickiej wydała Dekret (Nr 769/2014) afiliujący Instytut Teologiczny do Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie. Wraz z nowym rokiem akademickim 2015-2016 studenci studiów magisterskich (z wyjątkiem roku VI) a także słuchacze studiów doktoranckich zostali przeniesieni na studia do Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie. Chętnym, którzy zapragnęliby dokończyć swoje studia na UKSW, została zapewniona taka możliwość, ale wymagało to przeniesienia się na studia niestacjonarne w Warszawie.
Jan Wolski
Łódź, 06.05.2020.